2024 मध्ये ‘Topper’ च्या लिस्टमध्ये यायचे आहे का… ? मंग असं बनवा ‘Topper Study Time Table’

Best Time Table for Become a ‘Topper’

आजच्या कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligent) आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या युगात जर तुमची मुलं ‘जुन्या आणि रटाळ’ पद्धतीनेच अभ्यास करत असलात तर सावधान! चला तर पाहू कसे असते ‘Topper Study Time Table’. अभ्यासात टॉप करायचे असेल तर काय करावे लागेल? यासाठी पाहुयात अगदी सोप्पे साधे पर्याय. आम्‍ही तुम्‍हाला अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करण्‍याचे काही सोप्पे मार्ग सांगणार आहोत त्यासाठी पूर्ण लेख (Post) वाचा.

पाहिलं पाऊल ‘टॉपर’च्या दिशेनं

सर्वांनाच जीवनात यशस्वी व्हायचे असते, पण हे तेव्हाच शक्य आहे जेव्हा आपण योग्य पद्धतीने अभ्यास करू त्यासाठी अभ्यासात एकाग्रता कशी ठेवायची हे जाणून घेतले पाहिजे. चांगले मार्क मिळवणे खूप सोप्पे आहे. येथे आम्ही तुम्हाला इतिहास, भाषा, इंग्रजी, विज्ञान अगदी कोणत्याही विषय असो, आज तुम्ही अश्या काय पद्धती पाहणार आहात ज्यामुळे तुमची आणि अभ्यासाची मैत्रीच होऊन जाईल.

अभ्यासात तुमचा मेंदू बळकट करण्यासाठी आम्ही खाली सुचवलेल्या पद्धतींचा अवलंब करा, त्यामुळे तुम्हाला पुन्हा अभ्यासाचे ओझे वाटणार नाही आणि तुम्हाला प्रत्येक विषयच तुमचा मित्र वाटेल. टॉपर्स अभ्यास कसा करतात? टॉपर्स अभ्यासाचे वेळापत्रक (Study Time Table) कसा असतो? ही पोस्ट शेवटपर्यंत वाचा आणि टॉपर बना.

अभ्यासात टॉपर कसे व्हावे?

काही मुले अभ्यासात इतके हुशार कसे काय असतात? कारण त्यांना अभ्यास करायच्या काही सोप्या पद्धती माहिती आहेत. अशे मुले कमी वेळात अभ्यास करून सुद्धा त्यांच्या जास्त लक्षात राहते आणि जास्त गुणपण मिळतात. त्यामुळे त्यांच्यात आणखी अभ्यासाची आवड निर्माण होते.

महत्वाची गोष्ट अशी आहे कि तुम्ही कोणीही चांगला अभ्यास करू शकतो. त्यात लहान-मोठं, जात-पात, गरीब-श्रीमंत असा भेद नाही. अभ्यासात चांगली पकड कशी मिळवावी यासाठीच्या सर्व महत्वाच्या पद्धती जाणून घेऊया. ज्यामुळे मुले शाळा, विद्यालय, महाविद्यालय, स्पर्धा परीक्षा स्तरावर ‘टॉप’ आलेली आहेत.

तुमचा अभ्यास सुधारण्याचे सर्वोत्तम मार्ग

येथे आम्ही तुम्हाला ‘टॉपर्स’च्या अभ्यासाच्या पद्धती सांगणार आहोत. तुम्ही ते काळजीपूर्वक वाचा आणि आत्मसात करा.

१. अभ्यास टेबल (Study Table)

अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी, सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे तुम्ही कुठे बसून अभ्यास करता? अभ्यासाचे टेबल नेहमी पूर्व दिशेला ठेवा, जिथून सूर्य उगवतो. अभ्यासासाठी पूर्व दिशा ही सर्वोत्तम दिशा मानली जाते. सकाळपासूनच सूर्याची किरणे तुम्हाला उर्जेने भरून टाकतील. 

तुमची अभ्यासाची जागा स्वच्छ असावी. प्रकाश आणि वायुवीजनाची चांगली व्यवस्था असावी. त्या ठिकाणी टीव्ही किंवा इतर कोणताही गोंगाट यांसारखे कोणतेही विचलित होऊ नये. 

२. अभ्यासासाठीची निश्चित वेळ (Fix Time for Study)

तुमच्या अभ्यासासाठी एक निश्चित वेळ असावा, त्या वेळी तुम्हाला रोज अभ्यास करावा लागेलच. एक निश्चित वेळ केल्याने, तुमचा मेंदू दररोज त्याच वेळी वेगाने काम करण्यास सुरवात करेल कारण मेंदूलाही दिनचर्या आवडते आणि त्या ठराविक वेळी केलेला अभ्यास स्मरणात राहतो त्याचा परीक्षेत उपयोग होतो. परीक्षेच्या दिवसात ह्या वेळेचा खूप उपयोग होतो. त्यामुळे ‘हा’ कायम स्वरूपी असणारा अभ्यासाची वेळ निवडताना योग्य निर्णय घेऊन निवडावा. या करता तुमच्या कुटूंबातील सर्व व्यक्तीशी संवाद साधावा, चर्चा करावी.

दररोज एकाच वेळी वाचन करणे हा अभ्यासात आपले मन तीक्ष्ण करण्याचा एक उत्तम आणि सोप्पा मार्ग आहे. यामुळे तुम्हाला वाचनाची सवय लागेल आणि तुम्ही स्वतः वेळेवर वाचायला सुरुवात कराल. अभ्यासात टॉपर कसे व्हावे यासाठी हे खूप महत्वाचे आहे. 

३. टॉपर्स विद्यार्थांचे अभ्यासाचे वेळापत्रक (Study Time Table)

टॉपरसारखा अभ्यास करण्यासाठी किंवा ९५% गुण मिळविण्यासाठी, अभ्यासाच्या वेळापत्रकाचे पालन करणे फार महत्वाचे आहे. बहुतेक मुले दुपारी अडीच वाजता शाळेतून परततात. त्यानुसार आम्ही तुम्हाला वेळापत्रक सांगत आहोत. 

तुमच्या अभ्यासासाठीचा वेळ (Slot) ३५ मिनिटांसाठी ठेवा आणि १० ते १५ मिनिटांचा विश्रांती (Break) घ्या. त्यासोबत तुम्ही खूप चांगला अभ्यास करू शकाल. आम्ही तुम्हाला डेली टॉपर्स स्टडी टाईम टेबलचा नमुना दिला आहे, तुम्ही तुमच्या मित्र आणि पालक यांच्या सोबत चर्चा करून तुमचा स्वतःचा योग्य असा टाईम टेबल नक्कीच बनवू शकता. तुमचा हा बनवलेला टाईम टेबल सर्वाना नेहमी दिसेल अश्या ठिकणी घरी लावा जेणे करून सर्वांना त्याची माहिती होईल.

४. विज्ञानाचा अभ्यास कसा करायचा 

तुमच्या शाळेत कोणताही धडा शिकवला जात असेल तर तो काळजीपूर्वक ऐका. शिक्षक नेहमीच प्रत्येक विषय तपशीलवार शिकवतात आणि प्रत्येक विषयाशी संबंधित प्रश्न आणि उत्तरे देखील घेतात. तुम्ही लक्षपूर्वक ऐकल्यास, तुम्हाला किमान ५०% अध्याय समजेल. घरी आल्यानंतर तुम्हाला तो अध्याय पुन्हा वाचावा लागेल, तसेच त्या संबधी असलेला स्वध्याय नक्कीच पूर्ण करा. आता तुम्हाला ८०% अध्याय आठवेल. 

विज्ञानात तुम्हाला आकृती, उपक्रम आणि प्रतिक्रिया पहाव्या आणि लिहाव्या लागतात. तसेच विज्ञानात संज्ञा, व्याख्या आणि सूत्र महत्वाचे असते त्यामुळे या गोष्टीचा विशेष सराव करावा आणि अधून-मधून उजळणी घ्यावी.

तुम्हाला पाठ्य पुस्तकातील (Syllabus) प्रत्येक शब्द चांगल्या प्रकारे समजून घ्यावा लागेल. प्रत्येक परिच्छेदातून उद्भवणाऱ्या प्रश्नांची उत्तरे पाहायची आहेत. काही प्रश्न तर्काचे असतील तर काही १ मार्काचे असतील. अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करण्याचा हा एक सोपा मार्ग आहे.

अधिकची माहिती ठेवण्यासाठी विज्ञान विषयक साप्ताहिक, विशेष पुरवणी, मासिक, त्रैमासिक, वर्तमानपत्र नियमित वाचावे.

५. गणिताच्या अभ्यासात लक्ष कसे केंद्रित करावे?

अभ्यासात तत्पर होण्यासाठी, तुम्ही वर्गात स्पष्ट केलेल्या संकल्पना काळजीपूर्वक समजून घ्याव्यात. पाठ्य पुस्तकातील बहुतांश प्रश्न वर्गातील शिक्षक वर्गातच सोडवतात. घरी दिलेला गृहपाठ (Homework) रोजचा रोज करा. त्यामुळे तुमच्या संकल्पना स्पष्ट होतील. शिक्षकांनी सोडवलेले उदाहरण स्वतः सोडवून पहा. अध्यायापूर्वी त्या संबंधीची प्रस्तावना (Introduction) वाचा त्यामुळे संकल्पना स्पष्ट होतात. 

जेव्हा तुम्ही प्रश्न सोडवता तेव्हा सर्व पायऱ्या (Steps) लिहा. गणितात प्रत्येक पायरीला गुण दिले जातात. जे प्रश्न एकाच वेळी सुटू शकत नाहीत, ते पुन्हा करून पहा. त्यांच्या सारखे इतरही प्रश्न सोडवून पहा. महत्वाचे प्रश्न चिन्हांकित (Mark/Highlight) करा आणि त्यांना पुन्हा-पुन्हा उजळणी (Repeat/Revision) करा. गणितात नेहमी संदर्भ पुस्तकातून प्रश्न सोडावा.

६. फॉर्म्युला नोट बुक

एक गणिताचा आणि एक विज्ञानाचे सूत्र (Formula) नोटबुक बनवा. सूत्र लक्षात ठेवा आणि ते पुन्हा-पुन्हा (वारंवार)(Revision) लिहा, ह्यामुळे ते तुमच्या हाताखालून जाऊन पाट होतील. जर तुम्ही फक्त ग्रुपमध्ये ‘अभ्यास’ केला तर फायदा होतो. तुमचे मन एकाघ्र (Focus) करण्याचा हा एक मार्ग आहे.

७. सामाजिक अभ्यासाच्या अभ्यासावर लक्ष कसे केंद्रित करावे?

शाळेत सामाजिक अभ्यासात जे काही शिकवले जाते, त्याचा घरी नक्कीच अभ्यास करा. नकाशांच्या मदतीने भूगोल आणि इतिहास समजून घेऊन लक्षात ठेवा. राजकारणातील प्रत्येकाची कर्तव्ये आणि जबाबदाऱ्या समजून घेऊन लक्षात ठेवा. सुट्टीच्या दिवशी आपल्या जवळच्या ऐतिहासिक ठिकाणाला भेट देऊन त्याची माहिती मिळावा. आपल्या जवळच असणाऱ्या प्रशासकीय इमारतींची माहिती ठेवा. त्यांचे महत्व आणि उपयोग यांची माहिती काढा तसेच त्यांचा इतिहास चाळा.

प्रश्नांच्या गुणानुसार उत्तरे लिहा. तुम्हाला जास्त गुण मिळतील. प्रत्येक परिच्छेदात विचारलेल्या प्रश्नांची उत्तरे शोधा. तुम्ही विषयाची योग्य तयारी कराल तर हा विषय अगदी सोप्पा आहे.

वर्तमानपत्रातील (NEWS Paper) रविवारच्या पुरवण्या वाचा, याचा नक्कीच फायदा होतो.

८. इंग्रजीच्या अभ्यासात लक्ष कसे केंद्रित करावे 

इंग्रजीतील सर्व अध्यायांमध्ये दिसणारी वर्ण रेखाचित्रे काळजीपूर्वक वाचा. लेखन कौशल्यातीचे स्वरूप (Formats) व्यवस्थित लक्षात ठेवा. इंग्रजीमध्ये व्याकरण (Grammar) अतिशय महत्वाचे असते. त्यामुळे मूलभूत व्याकरणाची ओळख करून घ्या आणि त्याचा सराव करा. तसेच इंग्रजी लिहण्यासोबतच बोलण्याचीही प्रॅक्टिस करा. इंग्रजीचा शब्द संग्रह वाढावा.

दर आठवड्याच्या शेवटी एका विषयावर परिच्छेद लिहा. त्यातील कठीण शब्दांचे अर्थ पहा आणि त्यातून वाक्ये बनवा. कथेचे पुस्तकही जरूर वाचा. तुमची इंग्रजी खूप मजबूत होईल. दररोज वर्तमानपत्र वाचा. तसेच इंग्रजी बातमी पत्र ऐका आणि पहा. या मुले फायदा होतो. अभ्यासात टॉपर होण्याचा हा एक चांगला पर्याय आहे.

९. शिक्षकांना शंका विचारा

शिक्षकांना शंका विचारण्यात कधीही लाजू नका. अभ्यासात मन प्रगल्भ करायचे असेल तर तुम्हाला तुमच्या सर्व शंका दूर कराव्या लागतील. वर्गात कोणी तुमची चेष्टा करत असेल किंवा शिक्षक तुमच्याशी उद्धटपणे बोलत असतील. तुम्ही या गोष्टींकडे अजिबात लक्ष देऊ नका आणि अभ्यासात टॉपर कसे व्हाल याचाच विचार करा.

१०. YouTube चॅनेलची मदत

जर तुम्हाला कोणताही विषय समजत नसेल आणि तुम्ही अतिरिक्त शिकवणीलाही जात नसाल तर तुम्ही YouTube चॅनलची मदत घ्या. तिथे सर्व सुविधा मोफत आहेत. तुम्ही कोणताही विषय कितीही वेळा बघून समजू शकता. 

पण तुम्हाला फक्त तुमच्या अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करावे लागेल आणि मनोरंजनात वेळ वाया घालवू नका.

११. परीक्षेपूर्वी चाचणी

कोणतीही परीक्षा देण्यापूर्वी त्या विषयाची चाचणीची घरीच तयारी करा. किमान ३ ते ५ सराव पेपरची उजळणी करा. त्यांची तपासणी करून घ्या. तुमच्या चुका पहा आणि त्या समजून घ्या. त्यांना सुधारण्याचा प्रयत्न करा. जसे तुम्ही पेपर द्याल तसे तुमचे मार्क्स सुधारतील. अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करण्याचा हा एक सोपा मार्ग आहे.

१२. खेळण्याची वेळ

तुम्ही कितीही तास अभ्यास केलात तरी तुम्ही दररोज एक ते दोन तास खेळलेच पाहिजेत. खेळण्याने मेंदू जलद काम करतो. मन आनंदी राहते तसेच शरीर निरोगी राहते. तुम्ही सक्रिय रहा आणि आजारांपासून दूर राहण्यास मदत होते. अभ्यासात टॉपर कसे व्हावे यासाठी एक सोपा उपाय आहे.

१३. स्वादिष्ट आणि पौष्टिक अन्न

तुम्हाला चविष्ट आणि पौष्टिक वाटणारे अन्न नेहमी खा ज्यामुळे तुम्हाला ऊर्जा मिळते. बदाम, काजू, अक्रोड, काकडी, गाजर, बीटरूट आणि पालेभाज्या यांचा आहारात समावेश करावा. अभ्यासात टॉपर होण्यासाठी पोषक आणि पौष्टिक पदार्थांचा आहारात समावेश असणे गरजेचे आहे.

१४. चांगले मित्र बनवा 

जसे आपल्याला माहित आहे की आपण ज्या पाच लोकांसोबत राहतो त्यांच्यासारखे बनू. मित्रांची निवड नेहमी हुशारीने करा. जो अभ्यासात तुमच्यापेक्षा सरस आहे. तुम्हाला प्रेरित करतो. तुम्हाला तुमच्या उणिवा सांगतो. तुम्हाला मदत करातो. अशे मित्र बनवा आणि त्यांच्या सोबत ग्रुप स्टडी करा. हा अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करण्याचा एक सोपा मार्ग आहे.

१५. वरिष्ठांशी मैत्री करा

तुमच्या वरिष्ठ वर्गातील मुलांशी मैत्री करा. याचे अनेक फायदे आहेत. तुम्ही कोणते पुस्तक वाचावे याबद्दल ते आधीच मार्गदर्शन करतात. कोणत्या शिक्षकाला कोणते उत्तर हवे आहे? ते तुमच्यासोबत सर्वोत्तम नोट्स शेअर करतात.

१६. अभ्यासासाठी सर्वोत्तम वेळ (ब्रह्म मुहूर्त)

पहाटे ४ ची ही वेळ हा अभ्यासासाठी उत्तम काळ मानला जातो. त्यावेळी तुम्हाला कोणतीही अवघड गोष्ट आठवली तर ती सहज लक्षात येते. या वेळी संपूर्ण शांतता असते आणि तुम्ही उर्जेनेही परिपूर्ण असता. 

या लेखात तुम्हाला अभ्यासात टॉपर कसे व्हावे आणि अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करण्याचा सोप्पे मार्ग कोणते हे सांगितले आहे. अभ्यासावर लक्ष केंद्रित कसे करावे, अभ्यासावर लक्ष कसे केंद्रित करावे याबद्दल सविस्तर माहिती दिली आहे. जर तुम्हाला आमची माहिती आवडली तर तुमच्या मित्र परिवारासोबत नक्कीच शेअर करा. अजूनही काही प्रश्न असतील तर कमेंट करा. तुम्हाला असेच लेख हवे असल्यास आत्ताच सदस्यता व्हा आणि ‘मराठी मेवा’ परिवाराचा भाग व्हा.

महत्वाचे आणि वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न – FAQ 

प्रश्न १) तुम्ही जे वाचले आहे ते लक्षात ठेवण्याचा सोपा मार्ग कोणता?

उत्तर:- तुम्हाला जे काही दीर्घकाळ लक्षात ठेवायचे आहे त्याचे काही मुद्दे बनवा. त्यातील महत्वाचे वाटणारे शब्द हायलाइट करा, ते पुन्हा-पुन्हा वाचा. प्रथम ३ दिवसांनी, नंतर ६ दिवसांनी, नंतर १० दिवसांनी, तुम्हाला ते इतके चांगले आठवेल की तुम्ही झोपेतून उठल्यानंतरही ते आठवतील.

प्रश्न २) ‘ढ’ मुले अभ्यासात कशी हुशार होतील?

उत्तर:- प्रत्येक मुलाला चांगले गुण मिळवायचे असतात, पण त्याला अभ्यास कसा करायचा हे कळत नाही. अभ्यासात कमकुवत असलेल्या मुलांकडे योग्य लक्ष द्यावे लागेल. ते कोणत्या विषयात कमकुवत आहेत आणि का? त्यांना कोणतीही संकल्पना समजत नाही किंवा कोणताही शिक्षक आवडत नाही. त्यांच्या आवडी-निवडी पहिल्या पाहिजे.

अनेक वेळा मुलांची अभ्यासाची पद्धत चुकीची असते. त्याचे नीट निरीक्षण करावे तरच तुम्हाला त्याची अडचण समजू शकेल. मुलगा असो कि मुलगी कोणत्याही विषयात कमकुवत असले तरी त्याला स्वतः शिकवा किंवा शिक्षकाची मदत घ्या. जी मुले अभ्यासात कमकुवत आहे ती नक्कीच हुशार होतील.

प्रश्न ३) माझ्या मुलाला अभ्यासात रस नाही, मी काय करावे?

उत्तर:- मुलांना विषय नीट समजू लागला तरच मुले अभ्यासात रस घेतात. याचा अर्थ तुम्हाला त्याची समस्या समजून घ्यावी लागेल. तुम्ही काही दिवस जवळ बसा आणि मुलाचा अभ्यास पहा. काय प्रॉब्लेम आहे ते तुम्हालाच समजेल? त्यांना समजेल आणि आवडेल अश्या भाषेत आणि पद्धतीने त्यांना शिकवले पाहिजे. खेळी-मेळीचे वातावरण असल्यास फायदा होतो.